İlk İnsanlar Mavi Rengi Göremiyor muydu?

Eski dillere bakınca ( Yunanca, Çince Japonca, İbranice) mavi renkle alakalı hiçbir cümle bulamayız. Yoksa atalarımız mavi rengi görmekte sıkıntı mı yaşıyorlardı?

Homeros'un yazmış olduğu en ünlü yapıtlarından biri olan Odysseia destanı incelendiği zaman, denizin renginin mavi değil koyu şarap rengi olarak tasvir edildiği görünür. Peki denizin rengi neden mavi ya da yeşilin maviye çalan tonlarından biri değilde koyu şarap? Eskiden yaşamış toplumların çıkardıkları metinlere bakıldığı zaman renk tanımlamalarında bir farklılık görebiliriz.

William Gladstone 1858 yılında (1868 - 1874 yılları arasında Britanya başbakanlığı yapmıştır.) Homeros'un yazmış olduğu Odysseia destanını okurken bir dizi garipliğe rastlamıştır. Denizin renginin mavi değil de koyu şarap rengi olarak tasvir etmesinin dışında bal için yeşil, demir için eflatun. (Eflatun rengini koyun için de kullanıyordu.)

Gladstone destanın devamında Homerosun renkleri ne kadar kullandığını incelemiş ve garip bir sonuç ortaya çıkmıştır. Homeros 200 defa siyah, 100 defa beyaz, 15 defa kırmızı 10 defa sarı ve yeşili kullanmıştır. Mavi renk ise bu eserde hiç kullanılmamıştır.

Homeros'un Yazmış Olduğu Odysseia Kitabının Bir İllüstrasyon

Renk kullanımına bakıldığı zaman Yunanlılar en çok siyahı kullanıyorlardı. Bu da onlar için karanlık ve bulanık bir dünya demek.

Gladstone'nun  yaptığı araştırmalarından etkilenen Lazarus Geiger, ilerleyen dönemde Antik Çin, Arap, İskandinav, Hindu ve Arap metinlerini inceledi. İncelediği bütün metinlerde mavi rengin betimlemesini göremedi. Mavi renk için kelime geliştiren tek eski medeniyet Mısırlılardır. Mısırlılar mavi boyayı da icat etmişlerdir.

Bu incelemeler sonucunda eski medeniyetlerin mavi renk tanımlaması yapmadığı görünür. Mavi renk yeşil ve yeşilin koyu tonlarından ayrılamamıştı. Mavinin ne zaman ortaya çıktığı ile ilgili yapılan araştırmalarda çok farklı verilere ulaştılar. Bütün saydığımız dillerde ilk önce siyah ve beyaz (Karanlık ve aydınlığı tanımlamak için.) Ardından kan rengi olan kırmızı, kırmızıdan sonra sarı ve yeşil.

Peki Mavi Renk Neden Yok?

Düşünüldüğü zaman doğada mavi renk pek fazla görülmez. Doğada mavi gözlü insanlar dışında pek fazla mavi renk göremeyiz.(Tabii ki mavi gözlü insanlar çok nadirdir.) Mavi hayvanlar yoktur mesela. Mavi renkli çiçekler de sonradan insanlar tarafından üretilmiştir. Aklınıza "Gökyüzü ve deniz mavi değil mi?" sorusu gelebilir. Denizin rengini bulunduğu yerdeki mercan resifleri, sıcaklıklığı, derinliği, tuz oranı gibi etmenler belirleyebilir. Yer yer deniz turkuaz, parlak mavi, yeşil, mavi renk olarak görünür.

Şu anda mavi olarak görsek de mavinin betimlemediği zaman açık yeşil olarak kullanılabilir.

Geriye gökyüzü kalmış oldu. "Peki gökyüzü mavi." diyebilirsiniz. Geiger incelemelerinde gökyüzünün mavi olarak betimleyen herhangi bir yazıya rastlamamıştır. Eski dönemde yaşamış insanların biyolojik yapısının bizimle aynı olduğu bilindiğine göre bu fark nasıl ortaya çıkmıştır? Yorumlar da düşüncelerinizi bekleriz.